Pećka Patrijaršija – Srce srpske crkvene istorije
Na ušću reke Pećke Bistrice u pitomu ravnicu Metohije, na zapadnom obodu Peći, okružena stablima čempresa i šapatom vekova, uzdiže se Pećka Patrijaršija – ne samo manastir, već i duhovno središte Srpske pravoslavne crkve, mesto u kome su vekovima stolovali srpski arhiepiskopi i patrijarsi, mesto gde je srpski narod dobio svoj identitet i svoj glas.
Pećka Patrijaršija je kompleks koji čini četiri crkve spojene u celinu: Crkva Svetih Apostola (najstarija, izgrađena oko 1230. godine), Crkva Svetog Dimitrija, Bogorodičina crkva i Crkva Svetog Nikole. Prvu crkvu sagradio je arhiepiskop Arsenije I Sremac, naslednik Svetog Save, i od tada je Peć postala duhovno sedište srpske crkve.
Kada je Srpska arhiepiskopija uzdignuta na rang patrijaršije 1346. godine za vreme cara Dušana, Pećka Patrijaršija je postala srce ne samo verskog, već i političkog i kulturnog života Srba. Više od 30 srpskih arhiepiskopa i patrijarha stolovalo je ovde, a mnogi su i sahranjeni u samom hramu. Mesto je do danas ostalo simbol kontinuiteta i trajanja Srpske pravoslavne crkve.
Unutrašnjost manastira ukrašena je freskama iz 13, 14. i 17. veka, koje oslikavaju biblijske scene, svece, arhiepiskope i epizode iz srpske istorije. Poseban značaj ima portret Svetog Save, kao i prikazi carskog krunisanja Dušana i scena liturgijske službe iz vremena kada je Peć bila patrijaršijsko sedište.
Uprkos mnogim razaranjima kroz vekove – od turskih invazija, do napada u 20. i 21. veku – Pećka Patrijaršija je ostala živa, uz obnovljeno sestrinstvo monahinja koje čuvaju ovu svetinju sa verom i ljubavlju. Manastir je pod zaštitom UNESCO-a od 2006. godine, i jedan je od najvažnijih verskih spomenika Balkana.
U blizini manastira, kao prirodni štit, uzdižu se Prokletije, planinski venac koji dodatno naglašava monumentalnost svetinje. U hladu drveća koje su sadili patrijarsi i pod svodovima koji pamte vekove, Pećka Patrijaršija stoji i danas – kao stub pravoslavlja, svedok istorije i svetionik srpskog duhovnog identiteta.
